तुम्हाला आठवत असेल तर भाजपने सुरुवातीला पोस्टर लावले होते

ज्यात – अब की बार, भाजपा सरकार – पण मोदींनी पक्षाध्यक्ष

 राजनाथ सिंह यांना ते बदलून – अबकी बार, मोदी सरकार

करण्यास भाग पाडले. आणि आता भाजपमध्ये

 सर्व काही मोदी आहे, मोदी मोदी आहे.

मोदी इतके हुशार आहेत की ते शांतपणे काम करतात, असे संघाच्या विचारवंतांना वाटते. मोदींना तिसर्‍यांदा पंतप्रधान व्हायचे आहे, आणि ते ७५ वर्षांचेही होणार आहेत, हे वय आहे जे त्यांनी स्वतः नेत्यांच्या निवृत्तीसाठी ठरवले आहे.

नितीन गडकरी हे भारतीय जनता पक्षातील जुन्या पक्षीय परंपरेचा मार्ग अवलंबणारे कदाचित शेवटचे नेते आहेत. नरेंद्र मोदींच्या मंत्रिमंडळातील गडकरी हे सर्वोत्तम मंत्री मानले जातात. या दोन्ही कारणांमुळे गडकरी हे केवळ त्यांच्याच पक्षातीलच नव्हे तर देशातील इतर राजकारण्यांमध्येही सर्वाधिक लोकप्रिय नेते आहेत. आणि गेल्या आठवड्यात एका मासिकाने प्रकाशित केलेल्या सर्वेक्षणात सामान्य लोकांनीही त्यांना खूप पसंत केले आहे.

 गडकरींच्या बाजूने जाणारी एक गोष्ट म्हणजे ते राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचेही आवडते आहेत. त्यामुळे केंद्रीय मंत्रिमंडळातील सर्वात स्पष्टवक्ते मंत्री असूनही गडकरी संघर्षाचा मार्ग स्वीकारत नाहीत तर ते प्रत्येक बाबतीत सामंजस्याने वागतात यात आश्चर्य नाही, केवळ नरेंद्र मोदीच नव्हे तर पक्षातील इतरही जे नेते नेहमी त्यांची उंची कमी करण्याचा प्रयत्न करतात त्यांचेही ते लक्ष वेधून घेतात. आणि कदाचित याच कारणामुळे त्यांना भाजपच्या संसदीय मंडळातून बाहेर फेकण्यात आले. त्यांच्या जागी नरेंद्र मोदींनी देवेंद्र फडणवीस यांना महत्त्व दिले आहे, कारण ते फारसे गडबड करत नाहीत आणि जातीय समीकरणांमध्ये भाजपच्या योजनेत बसतात. गडकरी आणि फडणवीस दोघेही मूळचे नागपूरचे, आणि देशस्थ ब्राह्मण आहेत. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघावर देशस्थ ब्राह्मणांचे नेहमीच वर्चस्व राहिले आहे आणि सध्याचे संघप्रमुख मोहन भागवत हेही देशस्थ ब्राह्मण आहेत. त्यांच्या कुटुंबांची मुळे संघात आहेत आणि दोघेही जवळजवळ एकच भाषा बोलतात. एवढे सगळे असूनही गडकरी हे संघप्रमुख मोहन भागवत यांचे लाडके आहेत. फडणवीसांशी त्यांचे कोणतेही वैर नसले तरी गडकरी हेच चांगले मुख्यमंत्री किंवा पंतप्रधान होऊ शकतात, असे भागवत यांचे नेहमीच मत राहिले आहे.मोहन भागवत यांनी गडकरींना संयम बाळगण्याचा सल्ला दिल्याचे सूत्रांचे म्हणणे आहे, कारण ते नरेंद्र मोदी यांच्यापेक्षा वयाने खूपच लहान आहेत आणि त्यांच्याकडे भरपूर वेळ आहे.

हे लक्षात घेतले पाहिजे की गडकरी हे एकमेव नेते आहेत ज्यांना संघाने भाजपचे अध्यक्षपद कायम ठेवण्यासाठी पक्षाची घटना बदलण्यास भाग पाडले. यानंतर गडकरींना आणखी दोन वर्षांसाठी भाजपचे अध्यक्षपद देण्यात आले.  2013 मध्ये जेव्हा भाजपला पैशांची चणचण भासत होती आणि भागवतांना विश्वास होता की गडकरी विरोधी पक्षनेते म्हणून लालकृष्ण अडवाणींची जागा घेऊ शकतात. गडकरींना 2019 साठी पंतप्रधानपदासाठी तयार करण्याची संघाची योजना होती. पण मोदींनी गुजरातचे मुख्यमंत्री म्हणून आपल्या प्रभावाचा वापर करून पक्षाला निधी उपलब्ध करून दिल्याने संघाने नरेंद्र मोदींशी टक्कर घेणे योग्य मानले नसल्याचे सूत्रांचे म्हणणे आहे. मोदींनी कॉर्पोरेट्सकडून त्यांच्या व्यावसायिक हितसंबंधांसाठी पक्षासाठी मोठ्या प्रमाणात देणग्या मिळवल्या. यानंतर भाजपकडे मोदींना पंतप्रधानपदासाठी उमेदवारी देण्याशिवाय पर्याय उरला नाही.

आरएसएसचे एक मत म्हणते, “आम्हाला आधीच माहित होते की नरेंद्र मोदी केंद्रात त्यांच्या अटींवर पक्ष चालवतील तसेच गुजरातमध्ये त्यांनी आपल्या समकक्षांना मार्गातून हाकलून लावले. तो आमचा उमेदवार असावा अशी आमची इच्छा नव्हती. पण आमच्याकडे पर्याय नव्हता. तुम्हाला आठवत असेल तर भाजपने सुरुवातीला पोस्टर लावले होते ज्यात – अब की बार, भाजपा सरकार – पण मोदींनी पक्षाध्यक्ष राजनाथ सिंह यांना ते बदलून – अबकी बार, मोदी सरकार करण्यास भाग पाडले. आणि आता भाजपमध्ये सर्व काही मोदी आहे, मोदी मोदी आहे.

संघाचे विचारवंत असेही म्हणतात की, “पण गडकरींचेही यात मोठे योगदान आहे. मोदी जेव्हा जेव्हा उत्तर प्रदेशात डबल इंजिन सरकारची मागणी करतात तेव्हा ते त्यात हातभार लावत नाहीत, पण रस्ते वाहतूक मंत्री म्हणून गडकरींनी केलेल्या कामाच्या बळावर मोदी त्यांच्या सरकारचे कौतुक करतात, कारण इतर मंत्र्यांचे काम असेच असते, असे नाही. ज्याचा उल्लेख केला पाहिजे. पक्षाचे कार्यकर्ते आणि सर्वसामान्यांनाही याची जाणीव आहे. मोदी आणि अमित शहा यांना याचा त्रास आहे.पण गडकरी बोलतात तेव्हा मनात येईल ते बोलतात. राजकारणात आता चांगल्या माणसांची जागा राहिलेली नाही, हाताच्या बोटावर मोजता येतील असे त्यांचे विधान अलीकडच्या काळात झाले. गडकरींच्या वक्तव्यातून मोदींनी काही वेगळाच अर्थ काढला आहे, असे संघावर लक्ष ठेवणाऱ्या निरीक्षकाचे मत आहे. आणि कदाचित मोदींना वाटले असेल की गडकरी त्यांच्या राजकीय विरोधकांच्या मागे पडणाऱ्यांचा उल्लेख करत आहेत, ज्यात महिलांचाही समावेश आहे. राजकारण आता केवळ सत्ता आणि वैयक्तिक फायद्यासाठी केले जात आहे आणि राजकारणी केवळ 10 टक्के लोकांच्या पाठिंब्याने केवळ 10 टक्के कामे करतात आणि समाजसेवेला विसरले आहेत, हे गडकरींचे विधानही खूप गाजले.

आरएसएस निरीक्षक म्हणतात, “याशिवाय आणखी एक गोष्ट म्हणजे मंत्रिमंडळाच्या बैठकीमध्ये गडकरी एकटेच मोदींशी वाद घालतात की ते देशाच्या आणि जनतेच्या हिताचे आहे आणि काय नाही, बाकीचे मंत्री फक्त राहतात. होय मनुष्य मुद्रा. हुह. मोदींना ते अजिबात आवडत नाही. पण तरीही मोदी इतके हुशार आहेत की ते मूकपणे काम करतात, असे संघाच्या विचारवंतांना वाटते. मोदींना तिसर्‍यांदा पंतप्रधान व्हायचे आहे, आणि ते ७५ वर्षांचेही होणार आहेत, हे वय आहे जे त्यांनी स्वतः नेत्यांच्या निवृत्तीसाठी ठरवले आहे. आणि गडकरी हे मोदींपेक्षा 10 वर्षांनी लहान आहेत, त्यामुळे भाजप जिंकल्यास 2024 मध्ये गडकरींना पंतप्रधानपदाच्या खुर्चीत बसण्याची संधी आहे, त्यामुळेच त्यांची उंची कमी झाली आहे कारण त्यांना पूर्णपणे असंबद्ध करता येत नाही.

आरएसएसच्या विचारवंतांचे असे मत आहे की, “मोदींना माहीत आहे की, गडकरींना पुढील लोकसभा निवडणुकीत तिकीट न दिल्यास केवळ नागपूरच नव्हे तर महाराष्ट्रातील विदर्भात २०-२५ जागा प्रभावित होतील. इतकेच नव्हे तर त्याचा परिणाम शेजारील राज्यांवरही होतो. मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडमध्येही ते पाहायला मिळणार आहे. ही अशी क्षेत्रे आहेत जिथे गडकरींनी आपल्या धोरणात्मक कौशल्याने भाजपसाठी मैदान तयार केले आहे. असाच काहीसा प्रकार शिवराजसिंह चौहान यांच्या बाबतीत आहे. त्यामुळेच हे दोघेही गेली 22 वर्षे संसदीय मंडळावर असल्याने इतर राज्यांनाही संधी देण्याची वेळ आली असल्याचा तर्क लावला जात आहे. पण एकूणच संघाला महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशचे काही प्रतिनिधित्व आहे, असे वाटते, त्यामुळे त्याला सध्या तरी काही अडचण नाही.